Aglomeracja Tarnowska – fakty i mity
Wokół zainicjowanej przez prezydenta Tarnowa idei stworzenia Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska, w założeniu zrzeszającego gminy otaczające miasto i Dąbrowę Tarnowską w celu wspólnych inwestycji i innych działań, narosło sporo nieporozumień i mitów, a wygląda na to, że biorą się one przede wszystkim z niezrozumienia celów, jakim stowarzyszenie ma służyć i jaką rolę w tego rodzaju strukturach (a jest ich w Polsce bardzo dużo) ma do spełnienia miasto wiodące.
Owo niezrozumienie dało o sobie znać, gdy opracowany przez miasto projekt statutu stowarzyszenia nie zyskał poparcia kilku wójtów podtarnowskich gmin i wprowadzili oni doń kilka zmian, które wprost niwelowały wiodącą rolę Tarnowa w tworzonej strukturze
Prezydent Roman Ciepiela zdecydowanie oprotestował część wprowadzonych zmian, od początku domagał się, z uwagi na dobrze pojęty interes miasta, odzwierciedlenia w statucie znaczenia i roli Tarnowa, m.in. poprzez zapisanie, iż przewodniczącym stowarzyszenia jest prezydent Tarnowa.
Zadbać o znaczenie i interesy miasta
Środowiska nieprzychylne prezydentowi i tej koncepcji lansowały pogląd, iż jest to niedemokratyczny postulat i przez prezydenta przemawiają ambicje. Tymczasem Roman Ciepiela mówi wprost, że tworzy się jakieś dziwne mity: - To po prostu dbałość o interesy i pozycję miasta. Tu nie chodzi o to, aby prezesem stowarzyszenia był Roman Ciepiela, tylko prezydent Tarnowa. Ja kiedyś przestanę być prezydentem, a mój następca nadal będzie przewodził stowarzyszeniu i dbał o to, aby interesy miasta i jego mieszkańców były należycie reprezentowane. Poza tym unijne pieniądze w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych - a pozyskiwaniu tychże przede wszystkim służy powoływanie tego rodzaju stowarzyszeń - dedykowane są wprost wsparciu miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Zapisano to dosłownie w strategii województwa małopolskiego i wielokrotnie podkreślali to specjaliści od unijnych funduszy. Bez Tarnowa Stowarzyszenie Aglomeracja Tarnowska nie miałoby racji bytu.
23 czerwca, podczas spotkania w Sali Lustrzanej prezydenta Tarnowa ze starostą tarnowskim, burmistrzami i wójtami z regionu tarnowskiego zapadła zgodna decyzja co do tworzenia Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska. Wszyscy uczestniczący w procesie tworzenia nowej struktury, choć z oporami, zgodzili się jednak na ustaloną wersję statutu. 5 lipca zaplanowano kolejne spotkanie, w trakcie którego ukonstytuuje się zarząd pod przewodnictwem prezydenta Tarnowa.
Czemu ma służyć stowarzyszenie?
Celem Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska ma być przede wszystkim współpraca miasta i gmin w ramach tzw. Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, aby móc wspólnie wykorzystać unijne środki w nadchodzącej perspektywie finansowej. Ale nie tylko.
ZIT-y były w kończącej się perspektywie finansowej realizowane obligatoryjnie w miastach wojewódzkich i ich obszarach funkcjonalnych, ale również w miastach o charakterze regionalnym lub subregionalnym i na obszarach powiązanych z nimi funkcjonalnie, czyli w okolicznych gminach.
Obecny projekt nowej Umowy Partnerstwa jeszcze wyraźniej i mocniej podkreśla znaczenie współpracy miasta z jego obszarem funkcjonalnym – to miasta oddziałujące na region są główną osią Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, a struktury tworzone przez te miasta i będące w ich oddziaływaniu gminy, takie jak Stowarzyszenie Aglomeracja Tarnowska, służyć mają realizacji zintegrowanych projektów odpowiadających w sposób kompleksowy na potrzeby i problemy miast i obszarów powiązanych z nimi funkcjonalnie.
Z dużą mocą podkreślić należy, że kluczową zasadą jest, iż interwencja finansowa w ramach ZIT dedykowana jest przede wszystkim wsparciu miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Tam, gdzie jest to możliwe i uzasadnione merytorycznie, powinna być wdrażana w unijnej perspektywie finansowej 2021-2027 z wykorzystaniem instrumentu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych, w oparciu o wyznaczone Miejskie Obszary Funkcjonalne takich miast, zawarte w strategiach rozwoju województw. W uchwalonej Strategii Rozwoju Województwa Małopolska 2030 wskazano sześć Miejskich Obszarów Funkcjonalnych – w tym Tarnów – oraz ich optymalne zasięgi.
W Małopolsce, podobnie jak zresztą w prawie całej Polsce, różnym strukturom tworzonym w celu współpracy miast i gmin przewodzą na zasadzie konsensu prezydenci i burmistrzowie miast.
Reasumując ideę stowarzyszenia: mamy miasto wiodące, okoliczne gminy, których mieszkańcy korzystają z jego potencjału i stwarzanych możliwości, wspólne koncepcje rozwojowe sprowadzające się w praktyce do pozyskiwania unijnych pieniędzy na konkretne inwestycje i inne możliwości współpracy.
Kilka zdań o historii
Idea powołania Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska zrodziła się w 2019 roku, prezydent Tarnowa nakreślił ją podczas jednego ze spotkań – warsztatów organizowanych w celu opracowania strategii rozwoju miasta do 2030 roku. Konkretne działania rozpoczęły się na początku 2020 roku, ale zahamował je marcowy wybuch pandemii. Powrót do tematu nastąpił jesienią ubiegłego roku i w październiku przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego w Krakowie wszystkim zainteresowanym zaprezentowali Miejskie Obszary Funkcjonale w Małopolsce ze szczególnym uwzględnieniem tarnowskiego.
W grudniu prezydent Tarnowa w porozumieniu z Dąbrową Tarnowską oraz gminami powiatu tarnowskiego zorganizował przeprowadzone on line Forum Organizacyjne Aglomeracji Tarnowskiej, w którym udział wzięli m.in. posłowie: Urszula Augustyn, Anna Pieczarka, Władysław Kosiniak – Kamysz oraz zaproszeni eksperci.
W styczniu br. trwały prace nad statutem Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska, którego projekt został przesłany do wszystkich zainteresowanych wójtów. Po wielu dyskusjach i innych perturbacjach 23 czerwca brzmienie statutu zaakceptowali wszyscy zainteresowani.
W skład Stowarzyszenia Aglomeracja Tarnowska wejdą: Tarnów, Powiat Tarnowski, Dąbrowa Tarnowska, Ciężkowice, Radłów, Ryglice, Tuchów, Zakliczyn, Żabno, Wojnicz, gmina Tarnów, Skrzyszów, Gromnik, Pleśna, Lisia Góra, Wietrzychowice, Wierzchosławice, Szerzyny, Rzepiennik Strzyżewski.
