Jak liczyć za śmieci? Od zużytej wody czy od osoby?
Przed tym dylematem staje wiele miast Polsce, władze miejskie i radni muszą wybierać. Z jednej strony są opłaty uzależnione od liczby osób w mieszkaniu, z drugiej opłaty od wielkości zużycia wody w mieszkaniu. Doskonałego systemu ustawodawca nie przewidział, z dwóch najlepszych każdy ma swoje plusy i minusy, ale w Polsce coraz więcej miast skłania się ku rozliczeniom od zużytej wody. Decyzja dotycząca rozliczania za śmieci czeka nas również w Tarnowie.
Tegoroczne koszty zagospodarowania odpadów z nieruchomości zamieszkałych w Tarnowie szacuje się na ponad 28, 8 miliona zł. Według obowiązującego prawa system ma się bilansować - koszty w całości muszą być w całości pokryte przez „producentów” odpadów, czyli nas wszystkich. Nie do końca tak się dzieje, obecne stawki obowiązujące w mieście, wynoszące 18 zł za osobę, powodują powstanie potężnej „dziury śmieciowej”, która na koniec roku przy obecnej stawce i liczbie płacących wyniosłaby ponad 10 milionów zł.
Opłaty za odpady musimy zmienić. Pozostaje pytanie: jak je naliczać?
Część z nas za śmieci nie płaci
Obecnie obliczanie należności za śmieci w powiązaniu ze zużyciem wody jest najlepszym sposobem z dopuszczonych przez ustawę i coraz więcej samorządów przechodzi na ten system, bo borykają się z takim samym problemem jak Tarnów, czyli dużą luką pomiędzy liczbą złożonych deklaracji śmieciowych, a liczbą osób faktycznie te śmieci „produkujących”.
Przypomnijmy: w 2019 roku w mieście mieszkało (według danych meldunkowych) ok. 107 tys. osób, a deklaracje śmieciowe złożyło niewiele ponad 87 tys. osób (ok. 2 tys. mniej niż rok wcześniej). W efekcie mamy 20 tysięcy osób, które za śmieci nie płaciły. To minusy pobierania opłat od liczby osób w mieszkaniu na podstawie deklaracji składanych przez spółdzielnie mieszkaniowe - po prostu znaczna część właścicieli mieszkań w blokach deklaruje mniejszą liczbę zamieszkałych osób.
Przy obecnym stanie prawnym weryfikacja tej liczby osób jest praktycznie niemożliwa. Choć obowiązek meldunkowy w Polsce jest prawnie wymagany, to praktyka pokazuje, że to iluzja, bo nikogo do zameldowania się zmusić nie można, czyli jest to prawo martwe.
Od wody sprawiedliwie i taniej, od osoby drożej
Gdy zacznie obowiązywać stawka naliczana od zużytej w mieszkaniu wody system stanie się bardziej sprawiedliwy, bo wodę zużywamy wszyscy. Jeżeli przyjmie się wskaźnik GUS, który mówi, iż jedna osoba zużywa średnio trzy metry sześć. wody miesięcznie, to jest to pewna podstawa, na której można się oprzeć obliczając, ile osób zamieszkuje konkretny lokal. Notabene opierając się na danych Tarnowskich Wodociągów w naszym mieście średnie miesięczne zużycie wody na mieszkańca również oscyluje wokół trzech metrów sześć.
Przy założeniu, że na gospodarkę odpadami w skali miasta zebrać trzeba wspomniane 28,8 miliona zł,opłata naliczana od zużytej w mieszkaniu wody powinna wynosić 7,80 zł za metr sześć. miesięcznie.Przy zużyciu standardowych trzech metrów sześć. na osobę (dane GUS) daje to kwotę 23,40 zł na osobę.
Z kolei, aby koszty gospodarki odpadami zbilansować w oparciu o liczbę złożonych deklaracji śmieciowych, biorąc pod uwagę, iż obecnie jest ich złożonych 87 tys., opłata przy naliczaniu należności od osoby musiałaby wynosić ok. 28 zł. miesięcznie za każdą osobę w mieszkaniu.
Śmieci przybywa, koszty rosną
W 2019 roku mieszkańcy Tarnowa wytworzyli ponad 31 tys. ton śmieci (bez odpadów wytwarzanych przez firmy), w całym roku 2020 będzie to to ok. 33 tys. ton. Statystyczny tarnowianin przekazuje do dalszej utylizacji średnio ponad 320 kg odpadów rocznie. Z roku na rok wytwarzamy około 5 proc. odpadów więcej.
Ceny odbioru i utylizacji odpadów przez zewnętrzne firmy, które zabierają je z Tarnowa ciągle rosną. W 2014 roku koszt zagospodarowania jednej tony odpadów zmieszanych wynosił 255 zł, w 2018 roku było to już 318 zł, w końcu ubiegłego roku ponad 500 zł, obecnie stawki przekraczają 730 zł za tonę.
