Kiedy płonęły tarnowskie synagogi
W nocy z 9 na 10 listopada 1938 roku w całych Niemczech płonęły synagogi. Rok później pożary trawiły też te tarnowskie. Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej chce przypomnieć mieszkańcom Tarnowa te wydarzenia, dlatego zaprasza we wtorek, 9 listopada o godz. 18 na spotkanie pod Bimą.
W przedwojennym Tarnowie, którego prawie połowę mieszkańców stanowili Żydzi, istniało kilka wolnostojących synagog. Najbardziej znane, będące swoistymi symbolami miasta i dumą tarnowskich Żydów były: siedemnastowieczna zwana Starą i synagoga zwana Jubileuszową lub Nową a urzędowo – Synagogą im. Franciszka Józefa I (dziś róg ulicy Nowej i Waryńskiego), oraz synagoga Tempel przy ul. Św. Anny. Jednak tarnowscy Żydzi modlili się także w maleńkich domach modlitwy budowanych niekiedy w podwórzach domów, oraz w tzw. sztiblach, które urządzano w pokojach mieszkań udostępnianych przez pobożnych wiernych.
W listopadowy wieczór 1939 r., dwa miesiące po wkroczeniu do Tarnowa, Niemcy urządzili spektakularne pożary tarnowskich synagog. Datę spalenia synagog w naszym mieście wybrali nieprzypadkowo. Uczcili w ten sposób pierwszą rocznicę Nocy Kryształowej, zainicjowany przez władze nazistowskich Niemczech pogrom Żydów. Przez całą noc z 9 na 10 listopada 1938 roku w całym kraju palono synagogi, dewastowano i rabowano żydowskie domy i sklepy oraz znęcano się nad złapanymi Żydami, z których blisko stu zamordowano. Ulice niemieckich miast pokryte były szkłem z rozbitych wystaw sklepowych i powybijanych szyb, stąd nazwa Noc Kryształowa.
„W najbliższy wtorek, 9 listopada mija osiemdziesiąta druga rocznica tego barbarzyńskiego wydarzenia. […] Chcemy kolejny raz ukazać zło, jakie rodzi się z nienawiści do stygmatyzowanych instytucjonalnie grup obywateli tego samego kraju, zło które owocuje pogardą dla osób chociaż trochę odmiennych od większości, chcemy pokazać nasz sprzeciw przeciwko temu złu, które jak powiedział w słynnym swym przemówieniu Marian Turski styczniu roku 2020, w postaci Auschwitz nie spadło nagle z nieba. Auschwitz tuptał, dreptał małymi kroczkami, zbliżał się, aż stało się to, co stało się tutaj” – można przeczytać pod postem o planowanym spotkaniu, którego organizatorem jest Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej.
Patronat nad wydarzeniem objął prezydent Roman Ciepiela.
Źródło i grafika: Komitet Opieki nad Zabytkami Kultury Żydowskiej.
(ww)
