Kronikarka wydarzeń w KL Auschwitz
Siedemdziesiąt sześć lat temu, 27 stycznia 1945 roku wyzwolony został obóz Auschwitz-Birkenau. Jest to więc doskonała okazja do przypomnienia postaci Danuty Czech, związanej zarówno z Tarnowem, jak i z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu.
Danuta Czech urodziła się 16 października 1922 roku w Humniskach koło Brzozowa (obecnie województwo podkarpackie). W 1939 roku ukończyła Gimnazjum św. Kingi w Tarnowie, a dwa lata później tarnowską Szkołę Handlową. W latach 1946-1952 studiowała na Uniwersytecie Jagiellońskim, uzyskując tytuł magistra filozofii z zakresu socjologii.
W czasie II wojny światowej pracowała w Państwowej Fabryce Związków Azotowych w Mościcach i wraz z należącym do Armii Krajowej ojcem brała czynny udział w ruchu oporu. Stefan Czech był kierownikiem warsztatów mechanicznych PFZA w Mościcach. Został aresztowany i 20 kwietnia 1943 roku zesłany do KL Auschwitz. Stamtąd trafił do obozu koncentracyjnego Buchenwald, a następnie Dora-Mittelbau. W czasie ewakuacji obozu cudem uniknął śmierci, uciekając z kolumny ewakuacyjnej.
Przeżycia ojca miały wpływ na podjęcie przez Danutę Czech w 1955 roku pracy w Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Zajmowała w nim różne stanowiska, przed odejściem na emeryturę była zastępcą dyrektora. Przede wszystkim poświęciła się jednak pracy naukowej. Występowała też jako rzeczoznawca przed sądami w Niemczech w procesach przeciwko byłym esesmanom, członkom załogi KL Auschwitz.
Dziełem jej życia była licząca blisko 1000 stron praca „Kalendarz wydarzeń w KL Auschwitz”, stanowiąca podstawowe kompendium wiedzy o Auschwitz. Nad dziełem tym pracowała niemal do ostatnich lat życia, także po przejściu na emeryturę. Danuta Czech zmarła 4 kwietnia 2004 roku w wieku 82 lat w Tarnowie. Pochowana jest na cmentarzu komunalnym w Tarnowie-Mościcach.
(sm)
