Senat chce ratować finanse samorządowej oświaty

Senatorzy uzasadniają swój projekt faktem, że wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w I półroczu 2022 r. w stosunku do I półrocza 2021 r. wyniósł 111,8 – oznacza to, że ceny wzrosły o 11,8 proc. Wskaźnik ten będzie stanowił podstawę do zwiększenia kwoty części oświatowej subwencji ogólnej w roku 2022. Jak wynika z senackiego dokumentu, do 2016 r. kwota części oświatowej przekazywanej przez rząd subwencji ogólnej rosła wolniej niż wydatki bieżące w oświacie. Po zmianie w systemie oświaty i zasadach jej finansowania nastąpił poważny wzrost tej różnicy – średnio o 2,9 mld zł rocznie.

Subwencja oświatowa w roku 2004 stanowiła 2,72 proc. PKB, w roku 2012 – jeszcze 2,42 proc. PKB, ale w roku 2021 spadła do 1,98 proc. PKB. W efekcie w 2021 r. bieżące wydatki oświatowe na zadania objęte subwencją były wyższe od łącznej kwoty subwencji już o 19,7 mld zł. Łączna kwota oświatowych wydatków bieżących była wyższa od sumy subwencji oświatowej i dochodów bieżących w tych działach o 31,4 mld zł. Z biegiem lat – jak wskazują senatorzy – subwencja oświatowa w coraz mniejszym stopniu pokrywała potrzeby wydatkowe w dziedzinie oświaty: wzrost tej części subwencji był znacznie niższy niż wzrost wydatków na zadania oświatowe.

Dobrze widać to na przykładzie Tarnowa. Z budżetu miasta od lat dokłada się do oświaty spore kwoty, a według wstępnych szacunków w tym roku nie będzie inaczej. Koszty utrzymania szkolnictwa w roku 2022 mają się zamknąć kwotą prawie 379 milionów złotych, z czego subwencji, dotacji i dochodów ma być 236 milionów złotych. Pozostała kwota, prawie 134 milionów złotych, pochodzić będzie z budżetu miasta, czyli portfeli tarnowian.

Zdaniem autorów senackiego projektu docelowo konieczne jest wprowadzenie systemowych rozwiązań, które wpłyną na urealnienie kwot przekazywanych na realizację zadań oświatowych. Ustawa ma jedynie wesprzeć finansowo samorządy w realizacji zadań oświatowych w roku 2022.